Ik schrijf deze column na de val van het kabinet. Op televisie zien we hoe Geert Wilders vastbesloten wegloopt van de onderhandelingstafel. Bij de oppositie vallen woorden als ‘kleutergedrag', ‘onbetrouwbaar' en ‘blamage'. Maar hoe erg is stoppen nu eigenlijk als iets overduidelijk niet werkt?
De keren dat ik ergens vroegtijdig mee gestopt ben, voelde dat als falen. Een relatie, een baan, een opleiding. Ik ben zelfs op mijn zestiende van huis gegaan omdat het niet meer ging. Het was beter zo, dat weet ik wel, maar ik voelde me lang een ‘wegloper’. Dat idee zit diep.
Voormalig pokerspeler en cognitief psycholoog Annie Duke houdt in haar boek Quit een pleidooi voor het bewust en tijdig stoppen (wie zou dat beter weten dan een voormalig professioneel pokerspeler?). We zijn geneigd om iets af te maken, koste wat kost. ‘Als ik nú opgeef, was het allemaal voor niets.’ Dat heet de sunk cost fallacy: hoe meer we ergens in hebben geïnvesteerd – tijd, geld, energie, identiteit – hoe moeilijker het wordt om los te laten.
Er zijn meer redenen om niet te stoppen. Zoals verliesaversie: we vrezen het gevoel van verlies meer dan we verlangen naar de opluchting van loslaten. Of cognitieve dissonantie: stoppen betekent erkennen dat je ooit een verkeerde afslag hebt genomen, en dat wringt met het zelfbeeld van de ‘wijze beslisser’. Ook identificatie speelt mee. Als je je werk, opleiding of relatie bent gaan zijn, voelt stoppen als zelfverlies. Sociale druk: collega’s, familie, verwachtingen die je niet wilt teleurstellen. Dus blijf je tegen beter weten in.
‘Stoppen is een manier om ruimte te maken voor iets beters’
We hebben van volhouden een morele deugd gemaakt, en van stoppen een zwaktebod. Maar stoppen vraagt net zo goed om moed. Het vereist zelfreflectie, de bereidheid om ongemak toe te laten, en de durf om het narratief van ‘falen’ te herschrijven. In de woorden van Duke: stoppen is geen beslissing om minder te doen, het is een manier om ruimte te maken voor iets beters.
Laten we hopen dat dat ook voor de politiek opgaat.
Bron: Duke, A. (2022). Quit. The power of knowing when to walk away. Portfolio.
Remke van Staveren is moeder, echtgenote, vriendin, buurvrouw, auteur en psychiater bij Buurtzorg T.
