David van den Berg (36) glimlacht bij de herinnering aan de naïviteit waarmee hij als jonge GZ-psycholoog zijn oudere collega’s de stuipen op het lijf joeg. “Wat ben je in godsnaam aan het doen?”, vroegen die collega’s toen ze erachter kwamen. “Iemand met een psychose behandelen met exposure, dat kan helemaal niet, dat is levensgevaarlijk!” Maar het werkte goed, want die jongen knapte er ontzettend van op, dus ik begreep niet waarover ze zich druk maakten. Gelukkig stimuleerde mijn toenmalige supervisor en latere promotor Mark van der Gaag (hoogleraar klinische psychologie, VU) mij om door te gaan.’
Het verhaal van David van den Berg is kenmerkend voor de onbevangen blik waarmee hij tien jaar geleden als derdejaars student psychologie de ggz binnenstapte. ‘Ik liep stage op een gesloten afdeling voor mensen met een psychose.
Vanaf dag één dacht ik: wat is hier nog een hoop werk te verzetten. De mens achter de patiënt bleef er volledig buiten beeld. Ik vond dat niet meer van deze tijd en vroeg me toen al af: waarom doen we dit in ’s hemelsnaam zo?’
Wat mankeerde er aan de ggz?
‘Ik was psychologie gaan studeren vanuit mijn interesse in mensen, maar op mijn afdeling beschouwden ze een psychose vooral als een degeneratieve hersenziekte; als een genetische aandoening waaraan weinig te doen is. Het gevolg was dat bij de opname van mensen met een psychose zelden of nooit naar gebeurtenissen uit hun jeugd werd gevraagd.’
Dat is toch niet zo vreemd?
‘Niet als je een psychose beschouwt als een genetische ziekte, dan doen jeugdtrauma’s er niet toe. Maar het wordt steeds duidelijker dat ook mensen met een psychose vaak een rotjeugd hebben gehad; dat de stemmen die ze horen, spoken uit het verleden zijn. Het zijn geen zwakke mensen, maar patiënten die je goed kunt behandelen, bijvoorbeeld met cognitieve gedragstherapie.
