Audits zijn niet meer weg te denken uit de gezondheidszorg. Op zich is daar niets mis mee, en het kan zonder meer zinvol zijn om de werkwijze van zorgprofessionals en zorgorganisaties van tijd tot tijd kritisch te evalueren. Toch zijn er vanuit juridisch perspectief enkele kanttekeningen te plaatsen bij de manier waarop kwaliteitsbevordering in de Nederlandse gezondheidszorg is georganiseerd.
Bij een audit onderzoekt de auditeur vaak of een instelling voldoet aan de wet- en regelgeving. Veel wet- en regelgeving is echter vaag en niet altijd toegespitst op concrete situaties. Het is vaak aan de auditeur om de algemene wet- en regelgeving toe te passen op de specifieke praktijk, en daar ontstaat het probleem. Wanneer een rechter de wet uitlegt, is deze verplicht zijn uitspraak te motiveren. Bovendien is hoger beroep mogelijk, en als de uitleg van de wet onduidelijk blijft, kan men in cassatie gaan bij de Hoge Raad. Wanneer een auditeur de wet uitlegt, is er meestal geen mogelijkheid om in beroep te gaan. Ook geldt de motiveringsplicht die rechters hebben niet voor audits. Uiteraard zullen de meeste auditoren hun werk zorgvuldig uitvoeren en is hun werkwijze vaak vastgelegd in vaste procedures. Het probleem is echter dat deze procedures, in tegenstelling tot wetgeving en rechtspraak, niet openbaar toegankelijk en niet toetsbaar zijn.
Niet zelden heeft het al dan niet behalen van een audit aanzienlijke gevolgen. Zorgverzekeraars stellen het behalen van audits vaak als eis voor contractering. Vanuit het oogpunt van de rechtsstaat is het problematisch dat een procedure die zulke ingrijpende consequenties kan hebben, met zo weinig waarborgen is omkleed.
Niet meer meewerken aan audits?
Betekent dit nu dat zorgaanbieders niet meer mee moeten werken aan audits of externe kwaliteitscontroles? Wat mij betreft niet. We moeten zeker niet vergeten dat audits ook positieve effecten kunnen hebben. Een goede auditeur kan met constructieve feedback een significante bijdrage leveren
