Artikel bewaren
Je hebt een account nodig om artikelen in je profiel op te slaan
Login of Maak een account aan
Het behandelprogramma Houd Me Vast (HMV) bouwt voort op het gelijknamige boek van Sue Johnson, grondlegger van de Emotionally Focused Couples Therapy (EFT), een relatietherapie die gebaseerd is op de hechtingstheorie. HMV wordt aangeboden als een achtwekenprogramma voor koppels, maar ook als een intensieve, tweedaagse cursus.
Citaat uit een HMV-sessie met relatiepartners Leen en Bart:
Leen: ‘Bart brengt energie en levendigheid in mijn leven. Hij zorgt ervoor dat ik me minder wil terugtrekken uit de wereld. Hij is bovendien een prachtige vader voor mijn kinderen, dat is waarom ik hier ben; omdat hij belangrijk voor me is.’
Het uitgangspunt van EFT, en HMV, is de hechtingstheorie: partners hebben een diepmenselijk verlangen naar verbinding en functioneren beter als die verbinding met hun geliefde veilig en nabij voelt. Emoties en gedrag die in een relatie naar boven komen, worden uitgelegd als zijnde menselijke en begrijpelijke reacties in de context van een persoonlijk levensverhaal. Door deze niet pathologiserende visie voelen vrijwel alle koppels zich geaccepteerd.
Bart: ‘We hopen weer meer verbinding te gaan voelen. Het waren lastige jaren, van veel werken en het grootbrengen van jonge kinderen. Bovendien is mijn broer twee jaar geleden gestorven, na een slepende ziekte. Dat was een ingrijpend verlies en ook dat speelt ons nog steeds parten.’
Koppels die naar een HMV-groep komen, geloven vaak nog sterk in hun liefde voor elkaar. Tegelijkertijd voelen zij de behoefte om in de relatie te investeren, bijvoorbeeld na een intensieve, impactvolle periode in hun leven. Vaak volstaat een tweedaagse HMV-training dan om weer verder te kunnen. De HMV-training geeft partners inzicht in hun conflicten en helpt om elkaar beter aan te voelen en te begrijpen. Hierdoor versterkt hun gevoel van verbinding en vertrouwen in de relatie. De effectiviteit van EFT is aangetoond in onderzoek.1
Terugkerende relatiepatronen
In het eerste gesprek kijken Leen en Bart vanuit een helikopterperspectief naar de onderlinge dynamiek bij spanning; wat doen ze als ze zich bedreigd of onzeker voelen, welk terugkerend relatiepatroon herkennen we?
Bart: ‘…Vroeger probeerde ik je te begrijpen, geduld te hebben. Dan bleef ik dicht naast je liggen of gaf ik je toch een knuffel, ook al werd deze vaak niet beantwoord. Toen geloofde ik nog dat het wel goed zou komen, intussen is dat anders. Ik word vaker boos, erger me vaker. Dan maak ik verwijten en begin te roepen. Als je dan niet antwoordt, word ik woest en sla ik met de deur.’
Leen: ‘…dan blokkeer ik helemaal. Ik kan op die momenten geen zinnig antwoord bedenken op jouw storm aan vragen en verwijten. Ik voel me dan slechts één grote teleurstelling voor jou. Wat ik dan doe? Niets volgens mij, ja de afwas, of mijn mails beantwoorden. Als de spanning verder oploopt, ga ik naar buiten, boodschappen doen ofzo; in de hoop dat het beter is als ik weer thuis ben.’
Leen en Bart ontdekken dat ze bij relatiespanningen vastlopen in een herhalend patroon, waarbij ze allebei lijden onder een gevoel van eenzaamheid en tekort schieten. Als ze dit in HMV erkennen en ervaren, zorgt dat voor opluchting en verbinding. Dit willen ze voortaan niet meer: ‘Hier zien we samen van af!’
Innerlijke pijn
Innerlijke pijnplekken zijn veelal ontstaan door negatieve ervaringen in eerdere, belangrijke relaties. Deze pijnplekken heeft vrijwel iedereen, meestal raken ze aan variaties op het thema ‘ben ik wel belangrijk voor jou?’, of ‘voldoe ik voor jou?’
Leen: ‘Als je zo boos op me wordt, kan ik me slechts een grote teleurstelling voelen. Dat brengt me terug in de relatie met mijn moeder die zelden blij van mij werd. Hoe hard ik ook mijn best deed, ze zag het niet… Ik had er nog niet bij stilgestaan dat dit nog meespeelt tussen ons..’
‘Partners hebben een diepmenselijk verlangen naar verbinding’
Bart: ‘Als je zo afwezig bent, word ik bang dat ik er voor jou niet toe doe. Dat je me – net als mijn beste vriend – laat vallen als een baksteen, zonder uitleg…’
Dergelijke gesprekken helpen partners om de emoties die zij in relatieconflicten voelen beter te begrijpen. Leen en Bart kenden elkaars pijnlijke levenservaringen al wel, maar hadden nog niet eerder ervaren dat die soms nog meespelen in het hier en nu.
Vervolgens leren ze inzien hoe die pijnplekken meespelen in een schijnbaar alledaags conflict:
Bart: ‘Toen je vanochtend zo snel uit bed stapte, zonder dag te zeggen; je raakte me zelfs niet aan. Dan voelt het zo koud… Dan voel ik me ongelofelijk alleen en verlaten en kan ik slechts voelen dat ik niet belangrijk voor je ben. En dus begon ik dan te vitten dat je de afwas alweer hebt laten staan. Meestal vind ik dat niet erg om te doen, ik weet dat je het druk hebt.’
Leen: ‘Ik dacht dat je vanochtend nog lag te slapen, ik wilde je niet storen en daarom ging ik stilletjes weg. Het had niets te maken met dat je niet belangrijk voor me bent, integendeel…
Toen je later over de afwas begon, kon ik slechts voelen dat ik een last voor je ben, dat ik je niet gelukkig kan maken. Dat doet zo’n pijn dat ik niets beters kon verzinnen dan me afzonderen en naar buiten gaan. Ik begrijp nu beter dat jij daardoor het gevoel krijgt dat je niet belangrijk voor me bent.’
Het ‘Houd Me Vast gesprek’
De voorafgaande gesprekken zijn bouwstenen voor het ‘Houd Me Vast gesprek’, de kern van het therapieprogramma. Daarin proberen partners uit te drukken wat zij van elkaar nodig hebben.
Bart: ‘…dat je me geruststelt; dat je iets zegt over waar jij bent vanbinnen, zodat ik contact met je kan voelen, zodat ik me niet in mijn hoofd haal dat je zo ver weg bent omdat je me niet graag ziet… Of dat je al gewoon even naar me kijkt en glimlacht…’
‘Leen en Bart stellen elkaar gerust doordat ze elkaars betrokkenheid voelen’
Leen: ‘…dat ik voel dat je vertrouwen hebt in mijn liefde voor jou. Dat ik dat niet steeds opnieuw hoef te bewijzen en uit te leggen. En dat ik kan voelen dat je gelukkig van me wordt, dat je me de moeite waard vindt.’
Leen en Bart stellen elkaar gerust doordat ze elkaars betrokkenheid voelen. Er is meer lichamelijk contact, ze gebruiken zachtere stemmen. Toch blijft het voor Bart moeilijk om te ontspannen en om Leen écht te geloven. Soms blijven partners op hun hoede en is er een kwetsuur dat eerst nog de aandacht verdient:
Toen Bart’s broer overleed, ging Leen direct na de begrafenis op een werkreis. Tot op de dag van vandaag kan Bart niet begrijpen hoe Leen hem toen alleen kon laten. Hij deelt zijn verdriet en nu voelt Leen beter hoe het voor Bart was. Zij vertelt dat ze de indruk had dat ze niet nodig was; alsof hij liever alleen was, zonder haar. Ze vertelt over hoe ze destijds twijfelde, maar uiteindelijk toch vertrokken is; over hoe deze reis ook voor haar een eenzame tijd inluidde. Dit helpt Bart erop te vertrouwen dat hij belangrijk is voor Leen. Haar tranen en de handen die hem vasthouden, zijn helend.
In een afrondend gesprek tonen Leen en Bart zich verrast door de vaak onzichtbare signalen waarmee zij dagelijks hun liefde aan elkaar bevestigen. Ze schrijven nog een laatste woord, gericht aan twee mensen die belangrijk voor hen zijn, hun kinderen:
‘Lieve Emma en Kasper, we beleefden hier bijzondere momenten. Papa en mama hebben samen veel gelachen en gehuild. We deden dit voor jullie en intussen ook weer voor onszelf. We keren weer terug naar huis, met koffers vol hoop. Mama en papa’
Aanbod HMV in Nederland: www.eft.nl en www.houdmevast.nl
Referenties
1. Conradi, H. e.a. (2017). Effectiveness of the ‘Hold Me Tight’ Relationship Enhancement Program in a Self-referred and a Clinician-referred Sample: An Emotionally Focused Couples Therapy-Based Approach. Fam Process, 57(3), 613-628.
Over de auteur
Katrien Lagrou
Ik ben klinisch psycholoog, systeemtherapeut, erkend EFT-therapeut en supervisor (ICEEFT en BVRGS) en werk momenteel als psycholoog bij de mind-body-unit (UPC, KU Leuven). Daarnaast heb ik mijn eigen praktijk, Huis voor Relatietherapie, waar ik supervisor ben van een aantal gedreven EFT-collega’s. Website: www.huisvoorrelatietherapie.be. Voor EFT-België geef ik HMV- trainingen en een basistraining EFT voor counselors.
