Een autismespectrumstoornis (ASS) wordt gekenmerkt door problemen op drie hoofddomeinen: beperkte sociale communicatie, beperkt repetitief gedrag, en een sensorische overgevoeligheid of ondergevoeligheid (DSM -5, APA, 2013).2 Beperkt wederkerig gedrag is een hoofdkenmerk van ASS. Deze beperking valt in het domein van de sociale communicatie en wederkerigheid is een essentiële vaardigheid voor adequaat sociaal gedrag. Bij mensen met ASS kunnen beperkingen in de wederkerigheid variëren van een totale afwezigheid van wederkerig gedrag tot licht wederkerig gedrag. Behalve dat voor een goede diagnostiek van ASS ook andere symptomen moeten worden aangetoond, is daarnaast ook een betrouwbare meting van wederkerig gedrag noodzakelijk om ASS te kunnen vaststellen. Dat kan met IDT, een interactieve real life-test die is ontwikkeld als onderdeel van de uitgebreide diagnostiek van ASS.
De interactieve tekentest
Met de IDT kan worden bepaald of – en in welke mate – er sprake is van een bepaald niveau van wederkerig gedrag, wat verwacht kan worden van jeugdigen vanaf 6 jaar. Ook geeft de test specifieke informatie over de aard van eventuele beperkingen in het wederkerig (sociale) gedrag. Daarmee kan IDT een aanvulling zijn op informatie uit bijvoorbeeld de ADOS-2 (Autisme Diagnostisch Observatieschema).3 Ook biedt IDT concrete aanknopingspunten voor de behandeling en/of training bij ASS.
De IDT is genormeerd voor kinderen/jongeren tussen de 6 en 18 jaar en de test wordt in maximaal tien minuten afgenomen. Al bij de eerste ASS-screening kan afname van de IDT heel nuttig blijken. In combinatie met het opnemen van anamnestische gegevens en een inventarisatie van sociaal emotioneel gedrag door de ouders (bijvoorbeeld de SRS-2),4 kan hiermee een indruk worden verkregen van een mogelijk functioneren in het klinische gebied, waarna verder onderzoek geïndiceerd kan zijn. Het kernconcept van de IDT – ‘samen tekenen met de onderzoeker’ – biedt diagnostici de kans om het kind of de adolescent op speelse en directe manier te beoordelen op mogelijke beperkingen in de wederkerigheid.
Wederkerig gedrag en interactief meten
Onder wederkerig gedrag verstaan we ‘het op een gelijkwaardige en op elkaar afgestemde manier deelnemen aan sociale interacties met anderen’, waarbij het ‘iets samen delen met de ander’ en ‘beurtgedrag’ centraal staan.5 Willen we wederkerig gedrag meten, dan is het dus niet alleen belangrijk om aan te tonen dat iemand beschikt over de wederkerige vaardigheid; ook moet gemeten worden in hoeverre deze vaardigheid goed wordt gebruikt in de interactie met anderen, bijvoorbeeld bij
