Eind 2020 werd tijdens een uitzending op Radio 1 aan een groepje jongeren gevraagd wie van hen zich zorgen maakte over de toekomst.1 Een van die jongeren, Marlou, stak haar hand niet op, maar zei: 'Ik denk dat corona ook een soort wake-up call is.' Ik moest denken aan ons jeugdbeleid.
Eind 2020 werd tijdens een uitzending op Radio 1 aan een groepje jongeren gevraagd wie van hen zich zorgen maakte over de toekomst.1 Een van die jongeren, Marlou, stak haar hand niet op, maar zei: ‘Ik denk dat corona ook een soort wake-up call is.’ Ik moest denken aan ons jeugdbeleid.
Als je met jongeren werkt, krijg je van dichtbij mee welke uitwerking de coronalockdowns op hen kunnen hebben. Ook studies laten zorgwekkende signalen zien. De angst is dat met name kwetsbare jongeren in de coronacrisis een duw in de richting van de geestelijke gezondheidszorg krijgen. Wat is het lange termijnperspectief, wat kunnen wij in het jeugdveld doen om jongeren door deze lastige periode heen te helpen? Als deze crisis iets laat zien, is het wel dat de mentale kwetsbaarheid niet bij de jongeren zelf ligt, maar bij hun leefomgeving. De negatieve gevoelens die veel jongeren in deze periode ervaren, zoals somberheid en angst, zijn veelal volstrekt normale reacties op een abnormale tijd.
Geen ondersteunend netwerk
Het aantal jongeren dat antidepressiva kreeg voorgeschreven, nam tijdens de tweede lockdown significant toe, net als het aantal verwijzingen naar de Jeugd ggz.2,3 Tijdens de ‘vierde coronagolf’ hadden opnieuw veel jongeren last van eenzaamheid en stress.4 Kortom, de breed gedeelde bezorgdheid dat een groeiend aantal jongeren straks kampt met langdurige psychische problemen, is ook gezien deze cijfers niet ongegrond. Begin 2021 was de vraag naar acute hulp voor ernstige problemen, zoals eetstoornissen en suïcidaliteit, al merkbaar toegenomen.5
Tegelijkertijd laten de studies onder jongeren ook positieve uitkomsten zien. Tijdens de coronamaatregelen waren de meeste jongeren nog steeds tevreden met hun leven en zijn zij nagenoeg even optimistisch over de toekomst als voorheen.6,7 Veel jongeren ervaren de coronacrisis als een tijdelijk knelpunt dat niet per sé een negatieve invloed heeft op hun lange termijn ambities.
Het is lastig te voorspellen wat de langetermijneffecten van de crisis zijn, maar wat we wel zien is dat de negatieve gevoelens van jongeren afnamen tijdens versoepelingen van de coronamaatregelen en dat die verergerden tijdens de lockdowns. Echter, op het moment van schrijven kampt een groot aantal jongeren nog altijd met klachten van somberheid en angst. Dat baart zorgen, zeker op het moment dat andere crises, zoals de oorlog in Oekraïne, zich alweer voordoen.
Maar moeten we ons ook zorgen maken over de gesteldheid van onze jeugd, zijn jongeren
