Veel kennis over het ingrijpen op en behandelen van stalking blijft echter hangen in de forensische psychiatrie. In dit artikel pogen de auteurs relevante kennis over stalking bij een brede doelgroep over het voetlicht te brengen. Tegelijkertijd pleiten zij voor een specialistische behandeling van stalkers.
Casus 1
Frits is na een lange vechtscheiding bankroet. Hij wil graag geholpen worden in een televisieprogramma en schreef tientallen brieven naar de presentator. Hij krijgt geen reactie en dat frustreert hem. Ook op facebookberichten krijgt hij niet de gewenste reactie. Frits is al een paar keer naar de studio gereden in de hoop de presentator te treffen, maar alle pogingen zijn tevergeefs. Bij de receptie eiste hij de presentator te spreken en toen hem gezegd werd dat dat niet kon, bleef hij zo lang aandringen dat de beveiliging hem uit het pand moest verwijderen.
Definitie van stalking en belaging
Vaak gaat het bij stalking om betrekkelijk ‘onschuldig’ gedrag, zoals iemand bellen of aanspreken, maar toch kan dit gedrag voor het slachtoffer zeer angstaanjagend zijn of worden. Stalking wordt in de regel gedefinieerd als ’twee of meer ongewenste contactpogingen’.1 Het is een gedragspatroon, waarbij de beleving van het slachtoffer (en niet de intentie van de dader) van belang is. Daarbij gaat het erom dat er contactpogingen worden ondernomen; hoe dat gebeurt, en of die pogingen ook daadwerkelijk leiden tot contact, is van ondergeschikt belang. Te denken valt aan iemand aanspreken, volgen, opwachten, bellen, post sturen, mailen, benaderen via social media en/of observeren (gluren, plaatsen van camera’s, volgen van gps).
In veel landen is stalking strafbaar. In Nederland wordt het onder de naam ‘belaging’ omschreven in artikel 285b van het Wetboek van strafrecht: ‘Hij, die wederrechtelijk stelselmatig opzettelijk inbreuk maakt op eens anders persoonlijke levenssfeer met het oogmerk die ander te dwingen iets te doen, niet te doen of te dulden dan wel vrees aan te jagen(…).’
De gedragskundige definitie is ruimer dan de juridische. Met andere woorden: gedrag dat niet strafbaar is, kan wel als problematisch worden gezien. Andersom geldt: probleemgedrag wordt pas strafbaar als bewezen kan worden dat er sprake is van opzet en/of van de intentie om iemand vrees aan te jagen of om iemand te dwingen iets (niet) te doen. Het voordeel van het hanteren van de ruimere gedragskundige definitie is evident: dit biedt de ruimte om het gedrag bespreekbaar te maken en
