Mensen met langdurige psychische problemen ervaren hun plek in de samenleving – hun burgerschap – op verschillende manieren. Dat blijkt uit een nieuwe peiling van het panel Psychisch Gezien, uitgevoerd door het Trimbos-instituut. De resultaten laten zien dat er zowel positieve als zorgwekkende signalen zijn.
Burgerschap vormt de basis voor een inclusieve samenleving. Het staat voor iemands plek in de maatschappij waarbij sociale, economische, politieke en culturele participatie allemaal van belang zijn. Een hoge mate van ervaren burgerschap draagt bij aan een veerkrachtige samenleving en helpt uitsluiting en marginalisatie van kwetsbare groepen tegen te gaan. Daarom is het belangrijk om uit te zoeken hoe mensen met langdurige psychische problematiek hun burgerschap ervaren en voerde het Trimbos-instituut een peiling uit bij het panel Psychisch gezien.
Hoe ervaren deelnemers hun burgerschap?
De uitkomsten laten zien dat een aantal deelnemers aan deze peiling zich verbonden voelt met anderen, wederkerigheid ervaart in hun omgeving en toegang tot zorg en overheidssteun. Zo geeft 64% aan met respect te worden behandeld. En vindt 65% dat zij een verschil maken in het leven van anderen. De meeste mensen geven aan dat ze zelf beslissingen kunnen nemen over hun leven en hun lichaam.
Tegelijkertijd voelt een deel van de deelnemers zich uitgesloten. Zo ervaart 44% niet dezelfde kansen in het leven als anderen, voelt 18% zich gediscrimineerd en ervaart 31% geen keuzevrijheid in waar zij zorg ontvangen. De helft van de deelnemers geeft aan geen toegang te hebben tot betaald werk.
Wanneer ervaren mensen een sterker burgerschapsgevoel?
De peiling laat zien dat mensen die een hoge opleiding hebben, samenwonen en een zinvolle daginvulling ervaren, een sterker gevoel van burgerschap hebben. Mensen die zorg ontvangen voor hun psychische problemen, ervaren minder keuzevrijheid dan mensen die geen zorg krijgen. Dit geldt niet alleen voor zorgkeuzes, maar ook voor bijvoorbeeld relaties en geldzaken. Het ervaren van gebrek aan keuzevrijheid geldt in het bijzonder voor panelleden die in een zorginstelling wonen. De beperkingen in keuzevrijheid komen volgens de deelnemers deels door factoren in de maatschappij zoals stigmatisering en discriminatie maar ook door de aard van de psychische kwetsbaarheid.
Keuzevrijheid en inclusieve samenleving
Deze resultaten laten zien dat het thema keuzevrijheid een belangrijk aandachtspunt is binnen de behandeling, begeleiding en ondersteuning van mensen met langdurige psychische klachten. Ook onderstrepen ze het belang van een inclusieve samenleving waarin mensen met psychische kwetsbaarheid actief kunnen deelnemen én daarin gezien en erkend worden. Dit vraagt om actie van beleidsmakers, professionals én de samenleving als geheel: investeer in een zinvolle daginvulling en maak keuzevrijheid expliciet onderdeel van de behandeling.
>>Bekijk de uitkomsten in de factsheet Ervaren burgerschap van mensen met langdurige psychische problematiek.
Bron: trimbos.nl
