Een handreiking vol praktische tips geschreven vanuit cliënten, naasten, nabestaanden én professionals die reflecteren op hun eigen ervaring. Wat heeft hen geholpen en wat had hun situatie kunnen verbeteren? De inhoud van het document is daarnaast gebaseerd op bestaande kennisbronnen zoals de zorgstandaarden Naasten en Suïcidaal gedrag van Akwa GGZ. De handreiking geeft professionals houvast voor het constructief samenwerken met en het ondersteunen van naasten bij suïcidaliteit.

Luisterend oor is cruciaal

Hoe belangrijk de samenwerking met naasten in het geval van suïcidaliteit is, komt in de voorbeelden in de handreiking duidelijk naar voren. ‘Met name privacyvraagstukken, goede informatievoorziening en het nauw betrekken van naasten bij de behandeling zijn dringende aandachtsgebieden’, zegt Antwan. ‘Als er sprake is van levensgevaar dan kun je als professional niet om naasten heen. Met de juiste ondersteuning kunnen zij van onschatbare waarde zijn voor zowel de patiënt als de professional. Rust in de situatie brengen door vanaf het begin een luisterend oor te bieden is cruciaal.’

Antwan spreekt uit ervaring. In 2015 moest hij noodgedwongen afscheid nemen van zijn toenmalige vrouw Michèle. Antwan: ‘Ik heb naar eer en geweten alles gedaan wat in mijn macht lag om mijn rol als naaste te vervullen, maar had niet de tools, de handvatten en klankbordpartners om haar te helpen. Mij werd gezegd dat ik zeker geen hulpverlener moest gaan spelen, maar wat ik dan wel zou kunnen doen, dat werd me niet verteld. Ik werd de deur gewezen in plaats van erbij betrokken. Daardoor zorgde ik ongewild en onbedoeld voor nog meer onrust in de behandelrelatie.’

Organisaties en kennis verbinden

‘Een van de laatste wensen van Michèle was dat de hulpverlening aan mensen die met deze problematiek kampen beter zou worden geregeld’, zegt Antwan. ‘Dat was voor mij de drijfveer om de stichting Aurora op te richten en de ervaringskennis van mensen die met suïcidaliteit te maken krijgen te gebruiken voor betere hulpverlening. Aurora verbindt verschillende organisaties en hun kennis met elkaar. Samen dragen ze bij aan betere zorg en ondersteuning voor mensen met suïcidale gedachten, hun naasten en nabestaanden van zelfdoding.’

Tijdens zijn research voor diverse publicaties over het onderwerp ontdekte Antwan dat ook veel professionals worstelen met het thema. ‘Hulpverleners zijn vaak met handen en voeten gebonden aan systemen, protocollen, de werkwijze en het beleid binnen een instelling. Ook zij ervaren stress als ze te maken krijgen met een patiënt die het leven niet meer ziet zitten. Samenwerken met naasten biedt kansen. Het kan helpen de behandeling te versnellen en de patiënt toekomstperspectief geven. Het is extra werk voor de professional in het begin. Maar deze investering loont zich door een beter aansluitende behandeling en het verkleinen van de kans op suïcidepogingen. Daarnaast biedt actief samenwerken met naasten uitgangspunten om mensen duurzaam op weg naar herstel te helpen.’

Aandacht voor zingeving

Zingeving is een belangrijk aspect in het omgaan met patiënten die denken aan zelfdoding, weet Antwan. ‘Een vraag die wel eens bij zingeving wordt gesteld is: ‘Waar kom je je bed voor uit?’ Het probleem met suïcidaliteit is dat mensen helemaal niet meer wakker willen worden. Het is dus belangrijk om naar zingeving te kijken. Waar werd iemand vroeger blij van? Is er iets naars gebeurd? In het geval van suïcidaliteit is aandacht voor het levensverhaal ontzettend belangrijk. En omdat de patiënt vaak op een dieptepunt zit, zijn naasten de beste ingang voor de professional om te kijken waar eventuele aanknopingspunten zitten. Naasten zijn onderdeel van het levensverhaal. Zij kunnen de sleutel zijn tot hernieuwd levensperspectief.’

Antwan is ervan overtuigd dat naasten onmisbaar zijn voor een adequate behandeling bij suïcidaliteit. Antwan: ‘Niemand kan beslissen hoe dragelijk of ondragelijk een leven is. Behalve de persoon zelf. Als die het écht niet meer wil, écht niet meer kan, dan vind ik niet dat je iemand kan dwingen om te leven. Maar als betrokkene kun je er wel alles aan doen om in gezamenlijkheid en in verbinding een mogelijkheid te creëren om voor het leven te kiezen. Zowel deze handreiking voor professionals als de daaraan gelinkte informatie voor naasten kunnen daaraan bijdragen.’

Handreiking Samenwerken met naasten bij suïcidaliteit
Download de handreiking >>

Bron: akwaggz.nl

Praten helpt! 

Denk je aan zelfmoord of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfmoord helpt en kan anoniem via de chat op www.113.nl of telefonisch op 113 of 0800-0113