Door de behandeling beter te laten aansluiten op de verstandelijke en sociaal-emotionele mogelijkheden van de patiënt, heeft een behandeling meer kans van slagen. Jeanet promoveert op 20 september 2022 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam met haar proefschrift ‘A blind spot, Screening op licht verstandelijke beperkingen en zwakbegaafdheid bij psychiatrische patiënten in de gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg in Nederland’. Op 3 november organiseert GGNet een congres ‘Ogen open voor LVB’ rond dit thema.

Aan het promotieonderzoek dat 7 jaar duurde namen ruim 3.000 mensen deel. Het onderzoek toont aan dat bij gemiddeld 40% van de patiënten in de ggz een vermoeden is voor een licht verstandelijke beperking (LVB) of zwakbegaafdheid (ZB). Dit percentage loopt op tot 67% bij de meest intensieve behandelsettingen. Een lager verstandelijk niveau bleek meestal niet bekend in het medisch dossier. Ook bleek uit het onderzoek dat deze patiëntengroep drie keer zoveel kans heeft op een onvrijwillig opname – wat vaak een traumatische ervaring is – en vier meer keer kans heeft op gedwongen behandeling. Ook bleken zij 2,5 keer zoveel kans te hebben om bij agressie-incidenten betrokken te raken. Tenslotte vond het onderzoeksteam een significant hogere kans op het oplopen van traumatische ervaringen zoals verwaarlozing, mishandeling en seksueel misbruik en aanwijzing voor PTSS.

Aandacht voor mensen met LVB/ZB

In Nederland is steeds meer aandacht voor mensen met LVB/ZB. Zowel in de politiek, bij gemeentes en bij andere beleidsmakers. Het promotieonderzoek bevestigt dat deze groeiende aandacht terecht is: met een behandeling die past bij het intelligentieniveau kan langdurige afhankelijkheid van zorg worden voorkomen voor de patiënt en zijn omgeving. Hiermee zouden kosten kunnen worden bespaard aangezien uit dit onderzoek blijkt dat circa 40% van de patiënten met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) op LVB of zwakbegaafd niveau functioneert. Naar schatting zijn er 210.000 EPA patiënten in Nederland die ongeveer 60% van alle ggz-zorgkosten op zich nemen.

Verbeteren behandelmogelijkheden voor mensen met LVB/VB

Jeanet werkt als psychiater bij VGGNet, het expertisecentrum voor psychiatrie en LVB van GGNet, en zet zich al jaren in voor het verbeteren van de behandeling van mensen met LVB/VB: ‘Bij VGGNet gaan we uit van de mens, en diens mogelijkheden. Door beter aan te sluiten bij de (be)leefwereld van de patiënt kan deze beter profiteren van de behandeling. Hierdoor kunnen we dus deze aanzienlijke patiëntengroep beter helpen, de behandelduur verminderen en voorkomen we onnodige afhankelijkheid van zorg. Ik ben er ook van overtuigd dat het aantal agressie-incidenten vermindert als we handelen naar het verstandelijk en sociaal-emotionele niveau van de patiënt. Ook hier geldt dat dit zowel voor de patiënt als voor onze collega’s een veiligere omgeving schept. Daarvoor zullen we wel behandelaren moeten scholen, aangezien werken met deze groep de nodige aanpassingen vraagt ”.

Over Jeanet Nieuwenhuis

Jeanet Nieuwenhuis (1961) studeerde geneeskunde aan de rijksuniversiteit Utrecht. Zij werd huisarts en daarna kinder- en jeugdpsychiater. Na 15 jaar maakte zij de overstap naar VGGNet, het expertisecentrum voor mensen met complexe psychiatrie en LVB binnen GGNet. Zij is betrokken bij beleidsmatige projecten/ werkgroepen zowel binnen als buiten GGNet, werkte mee aan webinars en gaf diverse presentaties en workshops in binnen- en buitenland.