Behandelaren zien zich regelmatig geconfronteerd met een ongezonde leefstijl van patiënten. Vaak gaan ze eraan voorbij dat het heel belangrijk is om hierin zelf het goede voorbeeld te geven. Om verschil te maken, moeten we in de spiegel kijken.
'Kom op, wij gaan ook gewoon hoor, weer of geen weer!' klinkt het op de gang in een kliniek. Enkele patiënten staan voor de deur van hun behandelaar. Die heeft beloofd om samen met de afdeling een flinke ochtendwandeling te maken, maar het regent dat het giet en daarom heeft ze zich stilletjes afzijdig gehouden om de dans te ontspringen. Niets menselijks is behandelaars vreemd.
Weinig aandacht voor leefstijlverandering
Mensen met een psychische aandoening leven gemiddeld genomen minder gezond dan mensen uit de algemene bevolking. Ze hebben meer last van slaapproblemen, bewegen minder, eten minder gezond en gebruiken meer middelen. Om dit te doorbreken, zouden behandelaars en ggz-instellingen leefstijl bespreekbaar kunnen maken; om patiënten – indien nodig – naar een passende leefstijlondersteuning te verwijzen. Leefstijlfactoren zoals slaap, beweging, voeding en middelengebruik kunnen immers bijdragen aan het in stand houden of verergeren van psychische problemen. Toch krijgt leefstijlverandering in de ggz maar weinig aandacht, hoe kan dat? Mogelijk doordat leefstijlverandering juist voor mensen met een psychische aandoening een extra grote uitdaging is. Hoe moet je werken aan je leefstijl als je dagelijks een gebrek aan initiatief ervaart, somberheid, angst of stress? Ook hebben de meeste mensen minder financiële middelen, minder sociale contacten en ervaren zij bijwerkingen van hun medicatie die ook niet bevorderend zijn voor hun leefstijl, zoals gewichtstoename en passiviteit.
De invloed van behandelaren
Vaak blijven gesprekken over leefstijl in de behandeling beperkt tot het bespreken van patiënt- en ziektegerelateerde factoren, terwijl er ook andere factoren zijn die bepalen of mensen voldoende kansen en mogelijkheden hebben om hun leefstijl te verbeteren. Dit is ook de reden dat er in de zogeheten ‘leefstijlpsychiatrie’ bewust aandacht is voor omgevingsfactoren en de invloed van derden. Deze factoren vallen buiten de directe controle van het individu en nemen daarmee op zijn minst een deel van de ‘schuld’ weg die veel patiënten kunnen voelen voor hun slechte gezondheidstoestand.1
